Μάθημα – Lectio II. Διδώ και Αινείας
Πρωτότυπο κείμενο
|
Α. Μετάφραση
Ο Αινείας είναι γιος του Αγχίση. Πατρίδα του Αινεία είναι
η Τροία. Οι Έλληνες πολιορκούν την Τροία και την κυριεύουν με δόλο. Ο Αινείας
πλέει προς την Ιταλία με τον Αγχίση, με το γιο του και με τους συντρόφους
του. Οι άνεμοι όμως αναταράζουν το πέλαγος και φέρνουν τον Αινεία στην
Αφρική. Εκεί η βασίλισσα Δίδω θεμελιώνει μια καινούργια πατρίδα. Ο Αινείας
διηγείται στη βασίλισσα από την αρχή τους δόλους των Ελλήνων. Η βασίλισσα
ερωτεύεται τον Αινεία και ο Αινείας τη βασίλισσα. Τελικά ο Αινείας πλέει στην
Ιταλία και η βασίλισσα ξεψυχάει.
|
Β. Λεξιλογικά
Anchises ae: Αγχίσης (πατέρας του Αινεία)
oppugno, Α΄ συζυγία: μάχομαι, πολιορκώ
expugno, Α΄ συζ.: κυριεύω
Graecus
-i: ο Έλληνας
dolus
-i: δόλος
turbo, Α΄ συζ.: ταράζω
porto, Α΄ συζ.: παρασύρω, φέρνω
insidiae -arum, (μόνο πληθ.): ενέδρα, τέχνασμα
|
Γ. Γραμματική
+ β΄ κλίση των ουσιαστικών
|
||||||||||||||||||||
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Α΄ΚΛΙΣΗ
1. H δεύτερη κλίση περιλαμβάνει:
α) αρσενικά (και μερικά θηλυκά, βλ. παρατήρηση 2) ουσιαστικά
σε -us (γενική -i),
β) ουδέτερα ουσιαστικά σε -um γεν. –i
(ενότητα IV),
γ) αρσενικά ουσιαστικά σε -er και το vir = ανδρας
(ενότητα V).,
2. Όσα ουσιαστικά λήγουν σε -us είναι αρσενικού γένους εκτός
από:
α) τα θηλυκά που είναι αυτούσια παρμένα από την ελληνική
γλώσσα, π.χ.: methodus (δεν συναντάμε κανένα από αυτά)
β) τα alvus, vannus, humus, τα οποία επίσης δε συναντάμε στο
σχολικό βιβλίο.
3. Το όνομα deus κανονικά δεν έχει κλητική και την
δανείζεται από το όνομα divus (ο κύριος)
4. Τα κύρια λατινικά ονόματα και το όνομα filius (ο γιός)
αποβάλλουν το τελικό -e από την κλητική ενικού, π.χ.:
Ονομαστική
Γενική
Δοτική
Αιτιατική
Κλητική
Αφαιρετική
|
Οvidius
Ovidii, -i
Ovidio
Ovidium
Ovidi
Ovidio
|
filius
filii & fili
filio
filium
fili
filio
|
+Το σύνολο των παρατηρήσεων της Β’ Κλίσης στην
ενότητα V.
+ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
|
||||||||||||||||||||
+ ΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
+
|
hic, haec, hoc: οδε, ηδε, τοδε
|
+
|
ille, illa, illud: εκεινος, εκεινη, εκεινο
|
+
|
iste, ista, istud: αυτος, αυτη, αυτό
|
+
|
is, ea, id: ουτος, αυτη, τουτο
|
+
|
idem, eadem, idem: ο αυτός, η αυτη, το αυτον
|
+
|
ipse, ipsa, ipsum: αυτός ο ίδιος, αυτη η ίδια, αυτό το
ίδιο
|
+
|
alter, altera, alterum: ετερος,ετερα, ετερον
|
+
|
talis, -is, -e: τοιουτος, τοιαυτη, τοιουτο
|
+
|
tantus, -a, -um: τηλικουτος, τηλικαυτη, τηλικουτο
|
+
|
tot: (ακλιτο) τοσουτοι, τοσαυται, τοσαυτα
|
+
|
totidem: (ακλιτο) ετεροι τοσουτοι, ετεραι τοσαυται, ετερα
τοσαυτα
|
+ Η αντωνυμία ipse, ipsa, ipsum, χρησιμοποιείται και
σαν οριστική αντωνυμία (δηλώνει ταυτότητα): ‘αυτός ο ίδιος’. Η έννοιά της
αυτή της επιτρέπει να ενισχύει την έννοια και άλλων αντωνυμιών, π.χ.: ego
ipse = ‘εγώ ο ίδιος’, όπου το ipse είναι κατηγορηματικός προσδιορισμός στο
ego, ενισχύει τη σημασία του ego. Οι αντωνυμίες is, ea, id & idem, eadem,
idem είναι δεικτικές αντωνυμίες που χρησιμοποιούνται για επανάληψη. Ο τύπος
eius (γενική ενικού των αντωνυμιών is, ea, id) όταν στο κείμενο βρίσκεται ως
γενική κτητική, δηλώνει πάντα κτήση χωρίς αυτοπάθεια.
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Δ. Συντακτικό
+ επιρρηματικοί προσδιορισμοί (απρόθετες πλ. πτώσεις)
αφαιρετική: δηλώνει τον τρόπο (π.χ. dolo)
αιτ. πόλης: δηλώνει κατεύθυνση σε τόπο (πχ. Romam,
Italiam)
+ επιρρηματικοί προσδιορισμοί (εμπρόθετες πλ.
πτώσεις)
ad + αιτιατική: εμπροθ. προσδ., δηλώνει κατεύθυνση σε
τόπο (π.χ. ad Italiam)
cum + αφαιρετική: εμπροθ. προσδ., δηλώνει συνοδεία
(π.χ. cum Anchisa, cum nato,cum sociis)
|
E. Αρχικοί χρόνοι
oppugno
oppugnavi
oppugnatum
oppugnare
|
turbo
turbavi
turbatum
turbare
|
navigo
navigavi
navigatum
navigare
|
renarro
renarravi
renarratum
renarrare
|
porto
portavi
portatum
portare
|
fundo
fundavi
fundatum
fundare
|
exspiro
exspiravi
exspiratum
exspirare
|
amo
amavi
amatum
amare
|
- ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ - ΑΣΚΗΣΕΩΝ
1. Ερωτήσεις - ασκήσεις ανοικτού τύπου
1. Να βρεθούν τα πρωτόκλιτα κύρια ονόματα αρσενικού
γένους του κειμένου και να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις στον ενικό αριθμό.
2. Ταξινομείστε τα ουσιαστικά του κειμένου σε κύρια και
προσηγορικά.
3. Να βρείτε τα πρωτόκλιτα θηλυκά ουσιαστικά του
κειμένου και να τα μεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού.
4. Να βρείτε τα δευτερόκλιτα ουσιαστικά του κειμένου
και να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις του αριθμού στον οποίο βρίσκονται.
5. Ποιοι σύνδεσμοι απαντούν στο κείμενο; Να
αναγνωρίσετε το είδος τους.
6. novam patriam: Να γραφεί η συνεκφορά στις
πλάγιες πτώσεις του ενικού και πληθυντικού αριθμού.
7. Να βάλετε δίπλα στα ουσιαστικά το επίθετο novus στην
κατάλληλη πτώση και στο κατάλληλο γένος:
…………………………………… patria
…………………………………… dolo
…………………………………… pontum
…………………………………… sociis
…………………………………… insidias
8. expugnant, navigat, est: Να κλίνετε την
οριστική του ενεστώτα.
9. turbant, renarrat, est: Να γράψετε τους
αρχικούς χρόνους των ρημάτων.
10. Regina Aenean amat.: Να ξαναγραφεί η
πρόταση με το ρήμα στα υπόλοιπα πρόσωπα της οριστικής του ενεστώτα και αφού
γίνει η απαραίτητη μετατροπή του υποκειμένου.
11. Να τονιστούν οι παρακάτω λέξεις και να
δικαιολογηθεί ο τονισμός των λέξεων.
filius regina
patria Anchisae
Italiam Aeneae
insidias renarrat
denique expirat
12. Να χωριστούν σε συλλαβές οι λέξεις της πρότασης: Graeci Troiam oppugnant et doloexpugnant.
13. Να βρείτε τους εμπρόθετους προσδιορισμούς του
κειμένου και να δηλώσετε την πτώση με την οποία συντάσσεται κάθε πρόθεση.
14. In Italiam, ad Italiam: Ποια η σημασιολογική
διαφορά των δυο συντάξεων;
15. Να εντοπίσετε και να καταγράψετε από τις λέξεις του
κειμένου:
α) αυτές που έχουν σημασιολογική και συγχρόνως ετυμολογική
αντιστοιχία με λέξεις της νέας ελληνικής.
β) αυτές των νέων ελληνικών που προέρχονται από τη
λατινική μέσω μιας, νεότερης, ξένης γλώσσας.
γ) τις λατινικές που προέρχονται από τα αρχαία
ελληνικά.
16. Να μεταφραστεί στα λατινικά η παρακάτω πρόταση:
Οι σύμμαχοι διηγούνται στους γιους και στις κόρες την ενέδρα
των Ελλήνων.
17. Να μεταφράσετε στα ελληνικά:
α) Romae et Athenarum gloria et fama magnae
sunt.
β) Lingua latina 24 (viginti quattuor)
litteras habet.(=έχει) Littera a prima et z ultima
litterarum sunt, sed z non ultima graecarum litterarum est.
2. Aσκήσεις κλειστού (αντικειμενικού) τύπου
Ι. Ασκήσεις του τύπου «Σωστό - Λάθος»
1. Να διαγράψετε το σκέλος που περιέχει το λάθος:
Anchisae είναι ουσιαστικό α΄ ή β΄ κλίσης;
ibi είναι χρονικό ή τοπικό επίρρημα;
venti είναι γενική ενικού ή ονομαστική πληθ.;
cum είναι πρόθεση ή σύνδεσμος;
dolo είναι δοτική ή αφαιρετική ενικού;
denique είναι επίρρημα ή σύνδεσμος;
2. Να εξετάσετε αν οι παρακάτω προτάσεις
ανταποκρίνονται στο νόημα του κειμένου και να σημειώσετε την ένδειξη Χ στο
οικείο τετράγωνο.
Σωστό Λάθος
α) Aeneas natus Anchisa est.
β) Patria Aeneae Roma est.
γ) Venti Aenean in Italiam portant.
δ) Aeneas novam patriam fundat.
ε) Regina Aenean non amat.
στ) Aeneas in Africa expirat.
ζ) Dido in Italiam navigat.
ΙΙ. Ασκήσεις σύζευξης
1. Να σχηματίσετε τους ρηματικούς τύπους που ζητούνται
στην τέταρτη στήλη παίρνοντας τα διάφορα μέρη από τις προηγούμενες.
Fund
|
a
|
t
|
απαρέμφατο ενεστώτα
|
oppugn
|
a
|
s
|
α΄ πληθ. οριστικής ενεστ. ενεργ. φωνής
|
Navig
|
a
|
re
|
β΄ πληθ. οριστικής ενεστ. ενεργ. φωνής
|
Renarr
|
a
|
mus
|
γ΄ πληθ. οριστικής ενεστ. ενεργ. φωνής
|
Turb
|
a
|
tis
|
β΄ ενικ οριστικής ενεστ. ενεργ. Φωνής
|
port
|
a
|
nt
|
γ΄ ενικ. οριστικής ενεστ. ενεργ. φωνής
|
2. Να συνδέσετε τους αριθμούς με τα γράμματα. Ένα
στοιχείο της Β΄ στήλης περισσεύει.
Α Β
1) filius α) υποκείμενο
2) patria β) αφαιρετική του οργάνου
3) dolo γ) εμπρόθ. της συνοδείας
4) cum Anchisa δ) εμπρόθ. κίνησης σε
τόπο
5) in Africam ε) παράθεση
6) regina στ) αντικείμενο
7) insidias ζ) κατηγορούμενο
η) αφαιρετική του τρόπου
3. Να συνδέσετε τις λέξεις της λατινικής (στήλη Α΄) με
τη σημασία τους (στήλη Β΄), γράφοντας δίπλα σε κάθε αριθμό της στήλης Α΄ το
αντίστοιχο γράμμα της στήλης Β΄.
Α Β
1)
|
insidiae
|
α)
|
σύμμαχος
|
2)
|
socius
|
β)
|
άνεμος
|
3)
|
ventus
|
γ)
|
καινούργιος
|
4)
|
porto
|
δ)
|
πεθαίνω
|
5)
|
novus
|
ε)
|
ιδρύω
|
6)
|
exspiro
|
στ)
|
διηγούμαι από την αρχή
|
7)
|
fundo
|
ζ)
|
μεταφέρω
|
 |
renarro
|
η)
|
ενέδρα
|
θ)
|
ταράζω
|
4. Να γράψετε δίπλα σε κάθε ερώτηση το γράμμα της
αντίστοιχης απάντησης.
Ερώτηση Απάντηση
1)
|
Quis (=ποιος) est filius Anchisae?
|
α)
|
Aeneas reginae insidias renarrat.
|
2)
|
Ubi (= πού) Αeneas natus est (=γεννήθηκε)?
|
β)
|
Regina exspirat.
|
3)
|
Ubi venti Aenean portant?
|
γ)
|
Dido.
|
4)
|
Quis fundat novam patriam?
|
δ)
|
Patria Aeneae Troia est.
|
5)
|
Quis amat reginam?
|
ε)
|
Aeneas.
|
6)
|
Quis exspirat?
|
στ)
|
Ιn Africam.
|
7)
|
Quis renarrat insidias Graecorum?
|
ζ)
|
Aeneas reginam amat.
|
η)
|
Aeneas cum sociis ad Italiam navigat.
|
ΙΙΙ. Ασκήσεις συμπλήρωσης κενών
1. Να συμπληρωθούν τα κενά των λέξεων με τις σωστές
καταλήξεις.
α) Ιlli Troiam dol …… expugn……
β) Soci…… et nautae ad Italia…… naviga……
γ) Musa miseria…… (πληθ.) non ama……
δ) Nat…… et soci…… (πληθ.) vent…… portant in
Afric……
ε) Incol…… nov…… patri…… funda……
2. Να συμπληρωθούν οι πίνακες:
Ενικός
|
αριθμός
|
Πληθυντικός
|
αριθμός
|
|
Ον.
|
regina
|
|||
Γεν.
|
||||
Δοτ.
|
||||
Αιτ.
|
insidias
|
|||
Κλητ.
|
||||
Αφαιρ.
|
dolo
|
sociis
|
3. Να συμπληρώσετε τους τύπους της προσωπικής
αντωνυμίας:
Ενικός
|
αριθμός
|
Πληθυντικός
|
αριθμός
|
|
Ονομαστική
|
Αιτιατική
|
Ονομαστική
|
Αιτιατική
|
|
α΄ προσ.
|
ego
|
|||
β΄ προσ.
|
te
|
4. Να συμπληρώσετε τους τύπους της δεικτικής αντωνυμίας
«ille»:
Aρσενικό
|
Θηλυκό
|
Ουδέτερο
|
|
Ενικός
|
αριθμός
|
||
Ονομ.
|
illa
|
||
Γενικ.
|
illius
|
||
Δοτικ.
|
illi
|
||
Αιτιατ.
|
illam
|
||
Αφαιρ.
|
illo
|
||
Πληθυντικός
|
αριθμός
|
||
Ονομ.
|
illi
|
||
Γενική
|
illarum
|
||
Δοτική
|
illis
|
||
Αιτιατ.
|
illos
|
||
Αφαιρ.
|
illis
|
Προέλευση: http://examsos.yooblog.gr/2008/11/18/147
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου